فلسفه تعلیم و تربیت
نقش پدر در تربیت کودک بیشتر موثر است یا مادر؟
۱)طفل تا مدت ۹ماه در رحم مادر بوده و با او رابطه خوبی داشته است.
۲)کودک تا ۲سال در دامان مادر بوده و از شیر اپ نوشیده است.
۳)در شبانه روز بیشترین مدت ارتباط را مادر با فرزند خود دارد نه پدر.
۴)کودک از نظر انس و معاشرت با مادر مانوس تر است تا با پدر.
ویژگی های معلمان شایسته
1. اخلاص
امام صادق علیه السلام فرمود: «الْمُعَلِّمُ لا یُعَلِّمُ بِالاَْجْرِ وَیَقْبَلُ الْهَدِیَّةَ اِذا اُهْدِیَ اِلَیْهِ؛ معلم به خاطر مزد درس نمی دهد، [بلکه برای خدا و با خلوص نیت آموزش می دهد] و هرگاه هدیه ای به او دادند، آن را می پذیرد.»
2. عدالت میان شاگردان
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دورترین مردم از خداوند را دو گروه معرفی نمود و در توضیح گروه دوم فرمود: «وَمُعَلِّمُ الصِّبْیانِ لا یُواسی بَیْنَهُمْ وَلا یُراقِبُ اللّهَ فِی الْیَتیمِ؛ و معلم کودکان که در میان آنان به عدالت رفتار نمی کند و در مورد یتیم، خدا را در نظر نمی گیرد.»
3. تواضع
علی علیه السلام فرمود: «مَنْ تَواضَعَ لِلْمُتَعَلِّمینَ وَذَلَّ لِلْعُلَماءِ سادَ بِعِلْمِهِ؛ هر معلمی که بر شاگردانش تواضع و فروتنی کند و در برابر دانشمندان خود را کوچک و پایین دست به حساب آورد، با دانش خود به آقایی می رسد.»
4. عمل به گفته های خود
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «در روز قیامت دانشمندان [و معلمان] بد را می آورند و به آتش جهنم می اندازند. یکی از آنان [از شدت عذاب] در داخل آتش به دور خود می چرخد... کسانی که از او علم آموخته و نجات یافته اند، به او می گویند: وای بر تو! ما راه راست را از تو آموختیم و هدایت شدیم. چرا تو اینگونه ای؟ او پاسخ می دهد: من نسبت به آنچه به شما می آموختم و شما را از آن نهی می کردم، مخالفت کردم.»
به بهانه ارتحال امام؛اصول تربیت از دیدگاه امام خمینی(ره)
1. تکیه بر اصلاح خود؛ امام راحل1 میفرمود: کسانی که میخواهند در این عالم تربیت کنند دیگران را، قبلاً خودشان تزکیه شده باشند، تربیت شده باشند.([9])
2. تقدم تزکیه بر تعلیم؛ امام خمینی(ره) تقدم تزکیه بر تعلیم را به عنوان یک اصل راهبردی بارها یادآور شده است: کوشش کنید که تربیت بشوید و تزکیه بشوید، قبل از اینکه تعلیم و تعلّم باشد. کوشش کنید که همدوش با درس خواندن و تعلیم، تربیت باشد، که او مقدم است به حسب رتبه بر تعلیم و بر تلاوت آیات و بر تعلیم کتاب و حکمت.([10])
این اصل اتخاذ شده از سوی حضرت امام(ره) مستفاد از آیات قرآنی است که در سه مورد تزکیه و تربیت را بر تعلیم مقدم داشته است.([11]) امام خمینی(ره) علم بدون تزکیه و تربیت را منشأ و سرآغاز بسیاری از خطرها و انحرافات میداند و میفرماید: ...مهم تربیت است. علم تنها فایده ندارد، علم تنها مضر است. گاهی این باران که رحمت الهی است وقتی به گلها میخورد، بوی عطر بلند میشود؛ وقتی که به جای کثیف میخورد، بوی کثافت بلند میشود؛ علم هم همینطور است که اگر در یک قلب تربیت شده علم وارد بشود، عطرش عالَم را میگیرد. و اگر در یک قلب تربیت نشده یا فاسد بریزد...، این، فاسد میکند عالَم را....([12])
3. تداوم تربیت؛ امام بزرگوار همه انسانها را از بدو تولد تا آخرین روز زندگی نیازمند تعلیم و تربیت میداند و میفرماید:
همه جمعیت دنیا احتیاج به تعلیم و تربیت دارند. هیچ کس نمیتواند ادعا کند که من دیگر احتیاج ندارم به این که تعلیم بشوم و تربیت بشوم. رسول خدا هم تا آخر احتیاج داشت، منتها احتیاج او را خدا رفع میکرد. ما همه احتیاج داریم.([13])
4. اصل تکرار و تلقین؛ توجه به این اصل را میتوان از نوآوریهای تربیتی حضرت امام(ره) دانست. ایشان در اینباره میفرماید: اگر بخواهید یک بچهای را تربیت بکنید، باید یک مسأله را چندین دفعه با چند زبان، با چند وضع، به او بخوانید. مطلب یکی باشد، لکن طرز بیان اینها؛ به طوری که در قلب او نقش ببندد.([14])
5 . جهتدار بودن تربیت؛ آیاتی که محور تعلیم و تربیت انبیا را اخلاص و توجه تامّ به مبدأ هستی معرفی میکند، منشأ و محور تأکید فراوان امام خمینی(ره) نسبت به جهتدار بودن امر تعلیم و تربیت است: و از همینجا میتوان گفت: تفاوت اسلام با دیگر مکاتب تربیتی آن است که آنها خود را محدود به هر یک از اهداف مورد نظر در مبانی تربیتی خویش میدانند، ولی اسلام حرکت تربیت را به سوی خدا و توجه به او معرفی میکند؛ از این رو در سازندگی فرد یا سازندگی و بالندگی اجتماع خود را محصور و محدود نمیکند.
...تمام انبیا، معلمها هستند و تمام بشر، دانشجو. انبیا مکتبی دارند که در آن مکتب میخواهند این موجود دوپایی که بدترین موجودات است و اگر رها بشود خطرناکترینِ موجودات عالم است، این را به راه مستقیم، به صراط مستقیم هدایت کنند... عالَم یک دانشگاهی است و انبیا و اولیا و تربیت شدههای آنها، معلم هستند و سایر بشر دانشجو... وظیفهی معلم، هدایت جامعه است به سوی الله و وظیفه دانشجو، تعلّم
امام حسین(ع) و تقدیر از معلم
در مدینه معلمی به نام عبد الرحمن سلمی به یکی از فرزندان امام حسین علیه السلام سوره حمد را آموخت. هنگامی که فرزند گرامی حضرت آن را در نزد وی قرائت کرد، امام بسیار خوشحال شد و معلم را دعوت کرد و به عنوان تقدیر و تشکر هزار دینار و هزار حلّه به او پاداش داد. وقتی امام حسین علیه السلام به خاطر این پاداش زیاد، مورد اعتراض قرار گرفت، فرمود: «وَاَیْنَ یَقَعُ هذا مِنْ عَطائِهِ یَعْنِی تَعْلِیمِهِ؛ این پاداش کجا و عطای او، یعنی آموزش سوره حمد کجا!» آن گاه امام حسین علیه السلام این ابیات را یادآور شد که:
اِذا جادَتِ الدُّنْیا عَلَیْکَ فَجُدْ بِهعَلَی النّاسِ طُرّا قَبْلَ اَنْ تَتَفَلَّتْ
فَلاَ الْجُودُ یُفْنیها اِذا هِیَ اَقْبَلَتْوَلاَالْبُخْلُ یُبْقیها اِذا ما تَوَلَّتْ
یعنی زمانی که دنیا چیزی بر تو ببخشد، تو نیز دست عطایت را بر همه مردم بگشا، قبل از آنکه از دست تو برود! نه بخشش آن را از بین می برد، اگر به تو رو آرد و نه بخل آن را نگه می دارد، اگر دنیا به انسان پشت کند.
صفاتی که از طریق وراثت به فرزندان منتقل می شوند(یکی از عوامل موثر در تربیت)
۲)صفات مربوطبه جنبه های فیزیولوژیک:مثل وضع گردش خون افراد انسانی با گردش خون ک با کبوتر متفاوت است.
۳)صفات مرضی:پاره ای از بیماری ها که از راه نطفه به نسل بعد سرایت می کنند؛مثل بیماری های قلبی
۴)صفات مربوط به جنبه هوشی و روانی:فرزندانی که به دنیا می آیند از نظر هوشی تقریبا معدلی از هوش پدر و مادر را دارند.
تربیت پذیری انسان از نظر اسلام به چه اموری مشروط و محدود است؟
-سن،به این معنی که هرچه آدمی در سن پایین تری باشد امکان تربیت او زیاد تر است.
-استعداد و توانایی ذاتی و بالقوه.شما می دانید در برخی استعداد ادبی بیشتر است و در عده ای استعداد ریاضی.
-رغبت و تمایل آدمی هم در تربیت پذیری او نقش دارد.
-آمادگی و تجهیزات او.به این معنی که انسانی اگر بخواهد ببیند و یاد بگیرد به چشم نیازمند است.
-معلم و آموزگار خوب نیز در تربیت آدمی و در جهت دادن به او به سوی تربیت نقش اساسی دارد.گاهی آموزگار محرک آدمی به کار و تربیت است و زمانی مانع او در این امر.
آیات قران که اشاره به تربیت دارند
آیه19سوره ی مبارکه لقمان:"واقصدفی مشیک واغضض من صوتک ان انکرالاصوات لصوت الحمیر":(ودرراه رفتنت میانه روباش،وازصدایت بکاه که بی تردیدناپسندترین صداها صدای خران است.)
ویژگی های نظام تربیتی اسلام
ولی نظام اسلام با آن ها نیز متفاوت است.زیرا اولا دست تحریف و جا به جایی و تغییر در قرآن ما دخالت نداشته و احکام را وارونه نکرده است و ثانیا اسلام دین کاملی است و پس از یهود و مسیحیت پدید آمده و خداوند به علت رشد و تکامل اندیشه ها و لیاقت انسان به حفظ و نگهداری میراث دینی و فرهنگی آن را دین خاتم قرار داده و تا روز قیامت باید قادر به اداره بشر و تامین سعادت او باشد.
معرفی لوازم التحریر ایرانی-اسلامی
نمایشگاه های ایران نوشت هرساله در سراسر کشور برگزار می شود که یه توزیع نوشت افزار های اسلامی و ایرانی می پردازد.این نمایشگاه با توجه به حرکتی که بر مبنای تولید آثار ایرانی و اسلامی در کشور آغاز شده است شکل گرفت و به نوعی میتوان گفت نمایشگاه، تولید آثار بومی و اسلامی کشور است.
گروهی از تولیدکنندگان از شهرستان های مختلف در نمایشگاه ایران نوشت حضور می یابند و محصولات خود که مطابق با فرهنگ و آیین بومی آن منطقه است به نمایش می گذارند.
سایت ایران نوشت برای استفاده هرچه بیشتر مردم از الگوهای بومی اسلامی: http://irannevesht.ir/
آیا این الگوها شایسته فرزندان یک جامعه اسلامی ست؟؟؟؟؟
با وارد شدن به بازار شهر محصولات رنگارنگی چشم نوازی می کند. ازدفتر، قلم و کلاسورها گرفته تا کیف و کفش مدرسه که منقوش به شخصیت های کارتونی هستند که کمتر میتوان در میان آنها لوازمی را یافت که با فرهنگ اسلامی، ایرانی تناسبی داشته باشند. ورود باربی(عروسک معروف آمریکایی) سال هاست که به کشور ممنوع شد اما عکس های این عروسک ضد اسلامی به همراه لوازم جانبی زندگیاش همچنان بر روی اکثر لوازم التحریر تولیدی مشاهده میشود.
مرد عنکبوتی به صورت انبوه پشت کیفهای مدرسه و کولهپشتیها چسبیده ولاکپشتهای «نینجا» با نقابهای قرمز رنگ شان بر روی مدادها و مدادتراشها و خط کشها در کمین نشستهاند و « سوپر من» و « هری پاتر» با اینکه چند سالی است از مرز نوجوانی گذشتهاند اما همچنان مورد علاقه دانشآموزان هستند، «بن تن»، «سیندرلا»، «میکی موز»، «انگری برد» و «گارفیلد» نیز از دیگر شخصیت های کارتونی هستند که میتوان تصاویر آنها را بر روی لوازم التحریر دید.
فارغ از اینکه برخی از این شخصیتها، شخصیتهای محبوب کودکان هستند اما نمیشود از آثار مخرب فرهنگی آن چشمپوشی کرد چرا که نحوه نمایش سیندرلا بر روی لوازمالتحریر و دفترچههای دانشآموزی شاید کمترین اثر تخریبی که داشته باشد، ترویج بیحجابی در بین دانشآموزان است، یا اینکه دانشآموزان مدارس که در سنین پایین شخصیت فرهنگی آنها شکل میگیرد آنچه را که برای خود الگو قرار می دهند و یا تبدیل به شخصیت محبوبشان میشود و یا حتی با هر بار تورق دفتر مشق خود آنچه باید در مقابل چشمانشان باشد تصویر سیندرلایی است که با ارزشهای فرهنگی ما تفاوت زیادی دارد.
در اولین نگاه برای عده ای، چه مسوول و چه غیرمسوول، اهمیت چندانی ندارد که دانش آموزان نو نهال و نوجوانان بر روی لوازم و کیف ها مدرسه خود چه تصاویری دارند و شاید هم از اثرات و زمینه سازی های فرهنگی سوق دادن آنان به قهرمان ها و شخصیت های اثر گزار داستانهای خارجی خبر ندارند و شاید این موضوع آنقدر بزرگ نشده، تا در معرض دید قرار گیرد.
حضور پر شور این شخصیت های تاثیرگزار هالیوودی در بازار پر هیاهوی کیف و لوازم التحریر مدارس، هر سال در حالی اتفاق می افتد که جای خالی الگوهای و شخصیت ها بومی ایرانی در این عرصه از یک رو و بی توجهی فضای فرهنگی و اجتماعی جامعه به آن از سوی دیگر، به یک امر عادی تبدیل شده. و در غیاب نظارت نهادهای مسئول، نقش ها و تصاویر ضد فرهنگ اسلامی بر لوازم التحریر دانش اموزان چاپ می شود تا در بازار بیسر و سامان لوازمالتحریر سودی به تولید کننده برسد، سودی که به قیمت بیهویتی دانشآموزان کشور ما تمام خواهد شد.